Thursday, 11 May 2017

Nancy Marie White - Archaeology For Dummies

About the Author

Being an archaeologist was something Nancy Marie White wanted to do from the time she learned how to spell the word as a kid. She was interested in Native American cultures, outdoor adventure, and the romance of finding ancient things and lost knowledge. After earning a BA in history, she went to live in Mexico, where she saw that studying archaeology and the rest of anthropology would lead to a fascinating life. She earned a PhD from Case Western Reserve University in Cleveland (home of rock and roll), and is now

professor of anthropology at the University of South Florida, Tampa, and a long-time member of the Register of Professional Archaeologists.

အညာပုဂံဘုရားဖူး



<Zawgyi Version>

ျမန္မာေတြရဲ႕ အတိတ္သမိုင္းအစစ္ကို သိခ်င္ရင္ ပုဂံသြားၾကည္႔ နိုင္ပါတယ္တဲ႔ ..

ကိုယ္႔အရွင္ ကိုယ္႔သခင္ ကိုယ္႔ဘုရင္ ကိုယ္႔ထီးကိုယ္႔နန္းကိုယ္႔ၾကငွာန္းနဲ႔ ေနထိုင္လာနိုင္ခဲ႔တဲ႔ သက္ေသ 
နန္းေတာ္ရာၾကီးမ်ားနွင့္ နန္းျမိဳ႕ရိုး
ဓနေငြေၾကး အင္အားေတာင္႔တင္းမႈကို အေကာင္းဆံုးေဖာ္ထုတ္တင္ျပေနတဲ႔ သက္ေသ လက္ညိွဳးထိုးၾကည့္တိုင္း မလြဲနိုင္ေလာက္ေအာင္ မ်ားျပားခဲ႔တဲ႔ ေစတီပုထိုးမ်ား နွင္႔အတူ
စည္ပင္ျပန္႔ပြားခဲ႔ေသာ ဗုဒၶဘာသာေရးဆိုင္ရာျပယုတ္မ်ား
တစ္ျဖည္းျဖည္း တိုးတက္ထြန္းကားလာတာကို ေတြ႔နိုင္တဲ႔ ဗိသုကာလက္ရာမ်ား သဒၶါတရား ထက္သန္
လြန္းစြာျခယ္မွုန္းတင္ျပထားတဲ႔ ပန္းခ်ီလက္ရာမ်ား အျပင္အျခားေသာ အနုပညာ သုခုမ ပန္းဆယ္မ်ိဳးဆိုင္ရာ အနုစိတ္လက္ရာမ်ား အစရွိသျဖင့္ပုဂံဟာ ျမန္မာ႔သမိုင္းတစ္ေလ်ာက္လံုးအတြင္း မာန္ဟုန္မည္မွ် ၾကီးမားခဲ႔တာကို သိနိုင္ပါတယ္
-

Wednesday, 10 May 2017

ဒဂုန္တာရာ

(Zawgyi Version)
ေမြးသကၠရာဇ္ ၁ဝ၊ ၅၊ ၁၉၁၉ အမည္ရင္း ဦးေဌးၿမိဳင္ မိဘအမည္ ဦးဘအုန္း + ေဒၚဖြားရွင္ ေမြးဖြားရာ ေဒသ ထိုင္ကူ

 ျမစ္
တန္း႐ြာ (မြန္႐ြာ) က်ဳိက္လတ္ ၿမိဳ႕နယ္ ကေလာင္ အမည္ခြဲမ်ား ၿမိဳင္သဇင္၊ ေမာင္နန္းႏြယ္၊ ေစာထြတ္၊ ဦးတိုး၊


ေမာင္လင္းထက္၊ ဗညား သီဟ၊ ဦးဒဂုန္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမႈ ျမန္မာ့သမိုင္းဆိုင္ရာတြင္ အားကိုးေလာက္ေသာ က်မ္းမ်ားကို အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာဘာသာမ်ားျဖင့္ ျပဳစုခဲ့ , ရာထူးစည္းစိမ္ကို ငဲ့ကြက္ျခင္းမရွိဘဲ ပညာရွင္ ပီသစြာ ရပ္တည္မႈေၾကာင့္ အထူးေက်ာ္ၾကား


ဆရာ ဒဂုန္ တာရာသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ (၇) လမ္းရွိ ေအာင္ေဇယ် မဂၤလာ ျမန္မာ စာသင္ ေက်ာင္းတြင္ ပညာ သင္ၾကားသည္။ ထို႕ေနာက္ က်ဳိက္လတ္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္း (၁၉၂၇ - ၃၆) တြင္ လည္းေကာင္း၊ ရန္ကုန္ ေရေက်ာ္ မက္သဒစ္ ေက်ာင္း (၁၉၃၆ - ၃၇) တြင္ လည္းေကာင္း ပညာ ဆက္လက္ သင္ၾကားသည္။ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္တြင္ ဆယ္တန္း ေအာင္သည္။ (၁၉၃၇ - ၄ဝ) ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္၌ ဆက္လက္ ပညာ သင္ၾကား ခဲ့သည္။ 

Tuesday, 9 May 2017

ဆရာေဇာ္ဂ်ီ

<Zawgyi Version)
ဆရာ ေဇာ္ဂ်ီသည္ ဧရာ၀တီတိုင္း၊ ဖ်ာပံုျမဳိ႕ဇာတိျဖစ္၍ အဖဦးေယာ၊ အမိေဒၚစိန္ညြန္႕တို႕မွ ၁၉၀၇-ခုႏွစ္၊ ဧျပီလ ၁၂ရက္၊ ေသာၾကာေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ ေမြးခ်င္း ကိုးေယာက္ အနက္ အႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။ အမည္ ရင္းမွာ ဦးသိန္းဟန္ ျဖစ္ပါသည္။


ငယ္ဘ၀

ဆရာ ေဇာ္ဂ်ီသည္ ငယ္စဥ္က ဖ်ာပံုၿမ့ဳိ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းတြင္ ပညာ သင္ၾကား ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဖ်ာပံုၿမ့ဳိရွိ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ အစိုးရ အထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ သတၱမတန္း အထိ ပညာ သင္ၾကား ခဲ့သည္။

ပခန္းငယ္ ပေဟဠိ အေျဖညွိၾကည္႔ရေအာင္

(Zawgyi Version)
ပခန္းမင္းသားၾကီး ဦးရန္ေဝး လွဴးဒါန္းခဲ႔တဲ႔ ပခန္းငယ္ေက်ာင္းၾကီး အဖတ္ဆယ္လို႔မရေအာင္ ပ်က္သြားတာကို ေဖာ္ျပျပီးပါျပီ


MRTVကလာတဲ႔ သတင္းတစ္ပုဒ္မွာေတာ႔ ထိုေက်ာင္းေတာ္ၾကီးကို ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနက ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ ေဆြးေႏြးေနၾကတာကို ၾကည္႔လိုက္ရပါတယ္ ျပန္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္လဲ ေရွးမူမပ်က္ နဂိုအတိုင္း ျဖစ္ပါေစလို႔ ဆုေတာင္းပါတယ္

Friday, 5 May 2017

COLIN RENFREW & PAUL BAHN - Archaeology Theories Methods And Practice (6th edition)

                                        

Peter Bellwood - First Migrants : Ancient Migration in Global Perspective


ေရဆံုးေက်းရြာရွိ ေရွးေဟာင္းေစတီပုထိုးမ်ား ေရွးမူမပ်က္ျပဳျပင္ရန္ ခြင့္ျပဳရန္ပံုေငြ သိန္း ၁၅၀ ခ်ေပးပါသည္။


(Zawgyi Version)
မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီးအတြင္း ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈရွိခဲ့သည့္ကုန္းေဘာင္ေခတ္ လက္ရာေစတီ၂၃ဆူအား ယခုဘ႑ာႏွစ္တြင္ ျပဳျပင္မည္။

မႏၲေလး ၄-၅-၂၀၁၇

မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕နယ္ ေရဆုံေက်းရြာတြင္၂ဝ၁၆ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္၂၄ရက္က လႈပ္ခတ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈရွိခဲ့သည့္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ လက္ရာေစတီ ၂၃ဆူအားယခုဘ႑ာႏွစ္တြင္ေရွးမူမပ်က္ ျပဳျပင္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေရွးေဟာင္း သုေတသနႏွင့္ အမ်ိဳးသား ျပတိုက္ဦးစီးဌာန (မႏၲေလးဌာနခြဲ)မွ သိရသည္။

ရွမ္းျပည္ ေတာင္ပိုင္း ရြာငံျမိဳ႕နယ္ လင္းေဝး ေက်းရြာတြင္ သဘာဝ လိုဏ္ဂႈေတြ႔ရွိ။

(Zawgyi Version)
အရမ္းထူးဆန္းတယ္ဗ်ာ
ဟိုပံုး ကိုရင္ေလးရဲ႕ မိန္႕ႀကားမႈျဖင့္ ရြာရဲ႕ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း အေရွ့ဖက္တြင္
ဂႈရွိေႀကာင္း တန္ဖိုးရွိတဲ႔ပစၥည္းရွိမ်ားရွိတဲ႔အတြက္ထိန္သိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရမည္ျဖစ္ေႀကာင္း
မိန္႕ႀကားခဲ႔ရာ ရြာမွကိုရင္က ျပန္လာျပီး ေျပာျပရာမွ
ရြာသူရြာသားမ်ား ႏွင့္ ဥဴးပဇင္း တို႔မွ ရွာေဖြ တူးေဖၚ နိုင္ခဲ႔ေႀကာင္း

Wednesday, 3 May 2017

စမၺဴ႕ဒီပဥေဆာင္းက်မ္း


သတိုးသီရိသုဓမၼ

ေဒါက္တာ ေဂ်အက္စ္ဖာနီဗဲလ္ 


Objects Conservation


Conservation of Metal Objects 

Dr. Young-Won Kim

ေဒါက္တာသန္းထြန္း

(B.A.Hons:), MA, Ph.D, D.Lit,(London)
အျငိမ္းစားပါေမာကၡ၊သမိုင္းဌာန၊ မႏ ၱေလး တကၠသိုလ္။
အဖြဲ ့ဝင္၊ျမန္မာနိုင္ငံ သမိုင္းေကာ္မရွင္။
ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါေမာကၡ၊ျမန္မာနိုင္ငံ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာဌာန။
ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါေမာကၡ၊သမိုင္းဌာန၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္။

ခ်စ္ဦးညဳိ


ကုိယ္ေရးအက်ဥ္း
- မႏၱေလးဇာတိ-အဘ-ဦးေရႊေဒါင္းညို၊ အမိ-ေဒၚစိန္ရင္ ,
--အမည္ရင္း-ေက်ာ္စြာ
-ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ၊ ၁၉၈၆-ခုႏွစ္တြင္ ဒႆနိကေဗဒ အဓိကျဖင့္
  ၀ိဇၨာ(ဂုဏ္ထူး) ဘြဲ့ရခဲ့ ၊ မဟာ၀ိဇၨာ ဆက္လက္တက္ေရာက္ခဲ့---
- ၁၉၇၀-မွ ၁၉၇၅- အထိ ၊ တကၠသိုလ္ နည္းျပ ဆရာအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့ျပီး အမႈထမ္းဘ၀ကို စြန့္လႊတ္ခဲ့----
-ပထမဆံုး ပံုႏိွပ္စာမူ--- ၁၉၇၀- ေအာက္တိုဘာလထုတ္ မိုးေ၀စာေပ မဂၢဇင္းပါ ( ရန္ကုန္ျမိဳ့အလယ္) ၀တၳဳတို ----
-ပထမဆံုး လံုးခ်င္း၀တၳဳ ၁၉၇၇- ထုတ္ ( လကၤာဒီပခ်စ္သူ) ၊( ယင္း၀တၳဳကို ယခုအခါ -၁၄ ၾကိမ္အထိ ပံုႏိွပ္ထုတ္ေ၀ျပီး) ----
-ယခုအထိ ဗုဒၶယဥ္ေက်းမႈေနာက္ခံ ၊ သမိုင္းေနာက္ခံ ၀တၳဳမ်ား - ေဆာင္းပါး၊၀တၳဳ၊ သုေတသနစာတမ္းမ်ား အပါအ၀င္ (၈၁) အုပ္ ေရးသားထုတ္ေ၀ျပီးျဖစ္သည္---
-စာေပယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ျပည္ပခရီးစဥ္မ်ားအျဖစ္ ( ၁၉၈၈ မွ, ၂၀၁၁ အတြင္း စကၤာပူ, အိႏၵိယ, တရုတ္,ထိုင္း,မေလးရွား, အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ၊ ေတာင္ကိုးရီးယားႏွင့္ ယူေအအီး ( ဒူဘိုင္း) နုိင္ငံမ်ားသို့ သြားေရာက္ခဲ့---
ျမန္မာနိုင္ငံရုပ္ရွင္အစည္းအရံုးတြင္- ဒုတိယ ဥကၠဌ , ရန္ကုန္ ယဥ္ေက်းမႈ တကၠသိုလ္တြင္ ပညာေရး အဖြဲ့၀င္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့
ယခုအခါ စာေရးျခင္းျဖင့္ အဓိက အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ေနထိုင္လွ်က္ရွိ ----။

ဆရာခ်စ္ဦးညဳိ၏ စာအုပ္နွင့္ ေဆာင္းပါးမ်ား
၁။ က​ေလးရဟႏၱာမ်ား
    Click Link to Download : http://adf.ly/1mSDhv
၂။ ခုႏွစ္အိမ္တန္းက မဂ်မ္းဘုံ
    Click Link to Download :  http://adf.ly/1mSEBc

Tuesday, 2 May 2017

The Basic Archaeology


The book in your hand is not a textbook: it makes no attempt at comprehensive coverage, and it contains no exercises. Instead, it aims only to get you thinking about one of the most important and fascinating topics you could ever hope to encounter: archaeology, the investigation of the human past. Our created past surrounds us and it matters. Indeed, it is probably our most important legacy. I hope this short book will quickly persuade you of this and show you that nothing is more interesting, more stimulating or more rewarding than the study of archaeology.

My book is designed as a basic introduction to the subject. I have chosen eight aspects of archaeology and covered one in each chapter. Archaeologists do not always agree and I have set out some of the current debates as well as several of the major questions that archaeologists are tackling, whether as researchers, managers, curators, specialists or a combination of all of these aspects of the profession. The reader I have in mind for this book is someone who has not yet entirely made up their mind about archaeology. This means they are not sure if they want to find out more; whether ley lines and the Bermuda Triangle are more interesting (believe me they are not!) than the everyday life of a medieval peasant or the evolutionary origins of humans. I have also written the book for those who are a few steps further on. You have been bitten by the archaeology 'bug' and want to know more. You may be reading archaeology for pleasure, studying it at university, taking it in conjunction with another subject or just intrigued by a Web site you have browsed or a museum or monument you have visited.
What this book is not about are the techniques of field archaeology. Many excellent books already exist on that subject and I would recommend Philip Barker (1982) and Jane McIntosh (1999). What I hope my book will do is kick-start your archaeological imagination so that the experience of handling and studying objects, fieldwalking and surveying landscapes and buildings, arranging exhibits and presenting the past to the wider world will become even more immediate and rewarding.
Clive Gamble


Click to Link Download  : http://adf.ly/1mRuEC

ပခန္းမင္းႀကီး ဦးရန္ေဝးနွင့္ အရာယြင္းသြားျပီျဖစ္သည္႔ ပခန္းငယ္ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီး


 ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာဌာန၏ ပုဂံ စေလ ပခုကၠဴ ပခန္းၾကီး ကြင္းဆင္းခရီးတြင္ သြားေရာက္ေလ႔လာခဲ႔ေသာ ပခန္းၾကီးေဒသက ေက်ာင္းေတာ္ၾကီး ေခၚ ပခန္းၾကီးေက်ာင္းကျဖင္႔ လူသိမ်ား ထင္ရွားျပီး ျဖစ္သလို သမိုင္းဝင္တန္ဘိုး အနုပညာ တန္ဘိုးမ်ားျဖင္႔ ျပည္႔စံုသျဖင္႔ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ရွဳေထာင္႔အရ အလြန္အေရးပါသည္။
ပခန္းၾကီးေဒသဆိုတာ ယခုအခ်ိန္တြင္ အိမ္ေျခ ၆၇၇ အိမ္ႏွင့္ လူဦးေရ ၃၇ဝဝ ေက်ာ္ေန ထိုင္ေနသည့္ ရြာငယ္တစ္ခုသာ ျဖစ္ေသာ္လည္း ပုဂံေခတ္တြင္ ပုဂံႏွင့္ေခတ္ၿပိဳင္ တိုးတက္ထြန္းကားခဲ့ၿပီး ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ ရတနာပုံၿပီးလွ်င္ အဖြံ႕ၿဖိဳးဆုံးေဒသ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာဘုရင္မ်ားလက္ထက္က ခ်င္းတြင္းျမစ္အေနာက္ဘက္ျခမ္းတြင္ အႀကီးဆုံးၿမိဳ႕၊ ပခန္းၿမိဳ႕ေဟာင္းၿမိဳ႕ ႐ိုးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ရိုးမ်ားတြင္ အႀကီးဆုံးဆိုတဲ႔ ဝိေသသမ်ားနွင္႔ ျပည္႔စံုေနတဲ႔ ပခန္းႀကီးကို ေရွးက ကုခန္ၾကီး၊ ကုခန္းႀကီး၊ ကူးခန္းၾကီး၊ ကူးသန္းႀကီး၊ ပုခန္းႀကီး၊ ပခန္းႀကီးဟု အဆက္ဆက္ ေျပာင္းလဲ သမုတ္ခဲ့ၾကသည္။
ေရွးေဟာင္းသာသနိက အေဆာက္အဦး မ်ားစြာျဖင္႔ ပုဂံနွင္႔ ေခတ္ျပိဳင္ကာလကတည္းက ထြန္းကားစည္ပင္ခဲ႔ဖြယ္ရွိတဲ႔ သက္ေသမ်ား၊ ရာဇဝင္မ်ားနွင္႔တကြ ျမိဳ႕သက္ရွည္ခဲ႔သည္ေလာ ေက်ာက္ေခတ္ အေထာက္အထားမ်ားနွင္႔ ပုတီး လက္ေရးစင္းအုတ္ စသည္ျဖင္႔ အလြန္ျမိဳ႕သက္ရွည္ခဲ႔သည္ေလာ ေဝခြဲနိုင္ဖို႔ ဆက္လက္ သုေသသန ျပဳရေပဦးမည္။ စကားအရာတြင္ အံ႔မခန္း ပခန္းသားအစြမ္းလို႔ ခ်ီးက်ဴးလိုက္မိေတာ႔မလို ပခန္းသားနဲ႔ ခ်ီပါသားတို႔ရဲ႕ အမည္ေက်ာ္ ဝတၳဳေတြနဲ႔ ပခန္းေဒသရဲ႕ ျဒပ္ရွိ ျဒပ္မဲ႔ ဓေလ႔ ယဥ္ေက်းမွဳ အေမြအနွစ္ေတြ ရိုးရာကိုးကြယ္မႈ ထြန္းကားရာ ေျမပခန္းဆုိတာနဲ႔ ပခန္း ကိုၾကီးေက်ာ္ကို သတိရၾကမွာ ျဖစ္သလို လူခၽြန္ပုဂၢိဳလ္ ပခန္းမင္းႀကီး ဦးရန္ေဝးကိုလဲ ေျပးျမင္ၾကမွာမလြဲ။
"နန္းေတာ္ကေမးလွ်င္ ဤေ႐ႊတုံးကို ငါ ယူသြားသည္ ေျပာလုိက္" ဟု မွာထားကာ ယူ၍ ဆင္းရဲသျဖင္႔ အရိပ္ခိုရန္ ေရာက္လာေသာ ၎၏ႏွမမယ္နီသို႔ ေပးလုိက္ေလရာ ေယာအတြင္းဝန္ ဦးဘိုးလိႈင္ လာေရာက္စံုစမ္းလွ်င္ "ေမာင္လိႈင္၊ ငါက မင္းတရားၾကီးပိုင္ ေ႐ႊတံုးကို ယူလာတာ မွန္ပါတယ္ ငါ့မွာဆင္းရဲေသာ ႏွမတစ္ေယာက္ကို ေထာက္ပံ့ရန္ တာဝန္ရွိေနတယ္ ငါရရွိသည့္ ရိကၡာေတာ္က ေလာက္င႐ုံပဲရွိတယ္ လာဘ္တံစိုး လက္ေဆာင္လည္း ငါဘယ္ေတာ့မွမယူခဲ့ ဒါေၾကာင့္ ခိုးျခင္းခိုးလွ်င္ ငါ့အရွင္သခင္ရဲ႕ ပစၥည္းကို ခုိးျပီး ေနာင္သံသရာမွာလည္း အတံု႔အလွည့္ ခံရပါလွ်င္ ကိုယ့္အရွင္သခင္ အိမ္မွာပဲေခြးျဖစ္ျဖစ္ ခံရတာက ျမတ္တယ္လို႔ ငါေအာက္ေမ့ျပီး ယူခဲ့တာပဲ "
ဘုရင္႔အမိန္႔ေတာ္ကို ဆြဲဆုတ္ပစ္၍ " မင္းတုိ႔ဘုရင္ ေတာင္နားမလည္ ေျမာက္နားမလည္ႏွင့္ ဤအမိန္႔မ်ဳိး ထုတ္ရသလား "
" ေနာက္ထပ္ သူပုန္ ဟူ၍ မဖမ္းေစႏွင့္ "ဟု အမိန္႔ထုတ္ျပီး ဘုရင္ကအေမးေတာ္ရွိရာ ပခန္းမင္းၾကီးက "ဤကိစၥတြင္ရွင္ဘုရင္တာဝန္မကင္းျဖစ္သည္ မဟုတ္ေလာ သူပုန္မ်ားသည္ သားေတာ္ ျမင္ကြန္းစား၏ လူမ်ားျဖစ္ရာ သားမေကာင္း၍ နီးရာဓားကို ေၾကာက္ရျပီး လိုက္ပါရသည္ မွန္ပါ၏ သားသမီးမေကာင္း မိဘေခါင္းျဖစ္သည္ အေဝးျမိဳ႕ဝန္တို႔သည္ ဤအခ်က္ေကာင္းကိုယူျပီး ရာထူးစည္းစိမ္တုိးတက္ေရး ေမွ်ာ္ကိုးကာ မိမိႏွင့္ မသင့္မတင့္ သူမ်ားကို သူပုန္အျဖစ္ ဆြဲထည့္ေနသည္ကို ရွင္ဘုရင္က နန္းေတာ္ထဲေနျပီး ဘာသိလဲ"
ဝန္စုမွဴးစုတို႔ သားမယား တစ္ေယာက္မက အေျမႇာင္ အပို ထားၾကသည့္အတြက္ ရရွိေသာ ရိကၡာေတာ္ေငြႏွင့္ မေလာက္မငေၾကာင္း မင္းတုန္းမင္း ၾကားသိေတာ္မူ၍ သားမယား တစ္ေယာက္ထက္ အပိုမယူၾကရန္ ဥပေဒလုပ္လိုေသာ ဆႏၵျဖစ္၍ ပခန္းမင္းၾကီးႏွင့္ တိုင္ပင္ေတာ္မူရာ ဝမ္းေျမာက္စြာ ေထာက္ခံ၍ 
 " ဒီဥပေဒကို ဝန္ၾကီးမွဴးၾကီးမ်ား အတြက္သာ မထားဘဲ ရွင္ဘုရင္ကိုပါ ဤဥပေဒေဘာင္အတြင္း ေနေတာ္မူေစလွ်င္ မ်ားစြာသင့္ေလ်ာ္မည္ထင္ေၾကာင္း" ေလွ်ာက္တင္သူ
ဝန္ကေတာ္တစ္ေယာက္ လွည္းယဥ္ေျခာက္စေထာင္ကို စီးနင္းလိုက္ပါလ်က္ ေ႐ႊထီးေဆာင္းကာ အေဆာင္ကိုင္မ်ား ဝန္းရံ၍ တခမ္းတနား သြားလာေနသည္ကို ျမင္၍ မိမိ၏လွည္းသမားအား ထုိဝန္ကေတာ္ကို ၾကိမ္လံုးျဖင့္ဆင္း၍ အ႐ိုက္ခိုင္းရာ ရွင္ဘုရင္ထံသို႔ သတင္းေပါက္ၾကား အဘယ္ေၾကာင့္ဤသို႔ဆံုးမရသလဲဟု ေမးေတာ္မူရာ "ဤဝန္ကေတာ္အား ဆင္းရဲသားမ်ားက ျမင္လွ်င္ သူ႔လင္သည္ တံစိုးလက္ေဆာက္ ရ၍ ဤသို႔ခမ္းနားၾကီးက်ယ္စြာ သြားလာႏုိင္သည္ဟု ထင္ျမင္ၾကလိမ့္မည္ သူ႔လင္ကို ခ်ီးေျမႇာက္ေသာရိကၡာထက္ အဆမတန္ေအာင္ စိတ္ၾကီးဝင္ကာ သြားလာေနသျဖင့္ ႐ုိက္ရပါေၾကာင္း" ဟု မဆိုင္းမတြ တင္ေလွ်ာက္ဝံ႔သူ
မင္းတုန္းမင္းကိုယ္တိုင္ ေလးစားရေသာ မွဴးမတ္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္တဲ႔ ပခန္းမင္းၾကီး ဦးရန္ေဝးလို အာဂအမွဳထမ္းက ေရွးကာလကေကာ ယခုလက္ရွိအခ်ိန္တြင္ပါ ရွားမွရွား။
ခ်င္းတြင္းအေနာက္ဘက္ ဗန္႔က်ီနယ္၊ ဗဒူ႐ြာသား၊ ၁၁၇၄ ခုဖြားျဖစ္ျပီး ၎၏ ဦးရီး ဗဒူ႐ြာေက်ာင္း ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဦးဥတၱမေက်ာင္းတြင္ ဦးဝိသုဒၶဘြဲ႕ျဖင့္ ခန္းေန ဦးပၪၨင္းၾကီးအျဖစ္ သတင္းသံုး၏။ ပုဂံမင္း နန္းတက္ျပီးေနာက္ ဦးဝိသုဒၶသည္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ ဗားကရာတိုက္သို႔ ေရာက္ရွိလာကာ ထို႔ေနာက္မွ ေငြေရးေက်ာင္း ေက်ာင္းထုိင္ဆရာေတာ္ ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ လႊတ္ေတာ္မင္းသားၾကီး မင္းတုန္းမင္းသားထံသို႔ မွန္မွန္ႂကြေရာက္ကာ တရားေဟာ သီလေပးျခင္းျပဳရသည္။ မင္းတုန္းမင္းသား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္အရ လူဝတ္လဲျပီး မင္းတုန္းမင္းသား၏ အၾကီးေတာ္ ရာထူးတာဝန္ကုိ ထမ္းဆာင္ခဲ႔ရသည္။
မင္းတုန္းမင္းသား ထီးနန္းရလာေသာအခါ ဦးရန္ေဝးကို ပခန္းမင္းသားၾကီးအျဖစ္ ဝန္ၾကီးခန္႔အပ္ သူေကာင္းျပဳခံရသည္။ မင္းတုန္းမင္းသားနွင္႔ ကေနာင္မင္းသားတုိ႔ပူးေပါင္း၍ မင္းဆိုးမင္းညစ္ျဖစ္သူ ေနာင္ေတာ္ ပုဂံမင္းကို ေတာ္လွန္စဥ္က ပခန္းမင္းၾကီးရဲ႕ အခန္းက႑ကျဖင္႔ မည္သို႔ရွိသည္ မရွာေဖြနိုင္ေသးေသာ္ျငား နန္းရျပီးခ်ိန္တြင္ အၾကီးအက်ယ္ သူေကာင္းျပဳခံရသျဖင္႔ တစိတ္တေဒသ ပါဝင္ပူးေပါင္းမႈ ရွိခဲ႔မည္ကမလြဲ။
ပခန္းမင္းႀကီး ဦးရန္ေဝးအေနနွင္႔ မင္းတုန္းမင္း၏ သားေတာ္မ်ား ထၾကြပုန္ကန္သည္႔ အေရးတြင္လည္း ကိုယ္တိုင္ပါဝင္
ၾကံဳေတြ႕ခဲ႔ရသည္။ အိမ္ေရွ႕စံ ကေနာင္မင္းသားနွင္႔ ယာယီလႊတ္ေတာ္အနီးရွိ တဲႀကီးအတြင္း၌ ျမေတာင္၀န္ႀကီးဦးမႈိ၊ ပခန္း၀န္ႀကီး ဦးရန္ေ၀း တို႔ႏွင့္အတူ သႆေမဓကိစၥမ်ားကို တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးေနစဥ္ ပုန္ကန္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ႔သည္။ ျမင္ကြင္းမင္းသား တာဝန္ယူသည္႔ အပိုင္းတြင္ ကေနာင္မင္းသားနွင္႔ ျမေတာင္၀န္ႀကီးဦးမႈိတို႔က ေနရာတြင္ လုပ္ၾကံခံလိုက္ရေသာ္ျငား ပခန္းဝန္ႀကီး ဦးရန္ေဝး အပါအ၀င္ မွဴးမတ္အခ်ဳိ႕ ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္ခဲ့ၾကသည္။
ျမင္းခုန္တိုင္မင္းသားသည္ မင္းတုန္းမင္းရွိရာ ယာယီနန္းေတာ္သို႔ အေျပးလာ၍ ဖခမည္းေတာ္ကို လုပ္ၾကံမည့္ဆဲဆဲ မင္းတုန္းမင္းၾကီး လြတ္ေျမာက္ခဲ့၍ နန္းေတာ္သို႔ ျပန္ဝင္နိုင္သလို ၀န္ႀကီးဦးရန္ေဝးမွာလည္း တပ္ေတာ္ႏွင့္ ေတြ႕ၿပီး ေနာက္ကလိုက္ပါလာသည္။ စသည္ျဖင္႔ ဦးညိဳျမ၏ “ကုန္းေဘာင္ရွာပံုေတာ္”တြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားမႈ မ်ားမွ တဆင္႔ ပခန္းမင္းႀကီး ဦးရန္ေဝး၏ အတၳဳပတၱိ၊ စိတ္ေနသေဘာထား၊ စားရိုက္တို႔ကို ဖမ္းမိနိုင္သည္။
ပခန္းေက်ာင္းကန္ ပုဂံဘုရားရယ္လို႔ စာခ်ိဳးရွိရာတြင္ ပခန္းေဒသတြင္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း ၂၅ေက်ာင္းခန္႔ ေရတြက္၍ရျပီး လက္ရွိမွာလည္း ေရွးေဟာင္း ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း ၅ေက်ာင္းရွိပါတယ္။ ထိုေက်ာင္းၾကီးမ်ားတြင္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္၏ ထိပ္ထိပ္က်ဲ ရာထူးအဆင္႔အတန္းရ ဘုန္းၾကီးလူထြက္ ပခန္းမင္းႀကီး ဦးရန္ေဝး၏ ကုသိုလ္မွတ္တမ္း အေနျဖင္႔ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ဗိသုကာလက္ရာေျမာက္ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး တစ္ေဆာင္ကို ပခန္းႀကီး နယ္နိမိတ္ အတြင္း ရွိ ပခန္း ငယ္ရြာတြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။
မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး ေရစႀကိဳၿမိဳ႕နယ္တြင္ ပခန္းႀကီး၊ ပခန္းငယ္ရွိသကဲ့သို႔ စေလ တြင္လည္း ပခန္းငယ္ရွိသည္။ ေရစႀကိဳၿမိဳ႕နယ္ ပခန္းႀကီးအနီးမွ ပခန္းငယ္သည္ ဆိပ္ကမ္းရြာငယ္တစ္ခု သာျဖစ္ၿပီး ေခ်ာက္ၿမိဳ႕အနီးရွိ စေလၿမိဳ႕သည္ ကုန္းေဘာင္ ေခတ္စာဆို စေလဦးပုည၏ ဇာတိေျမအျဖစ္ ထင္ရွားသကဲ့သို႔ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ႏွင့္ ရတနာပုံေခတ္လက္ရာ ေစတီပုထိုးမ်ား အမ်ားဆုံးရွိေနသည့္ ေဒသ အျဖစ္လည္း ေက်ာ္ၾကားသည့္ ေရွးေဟာင္းနယ္ေျမတစ္ခုျဖစ္သည္္။ ပခန္းၾကီး ေဒသမွပခန္းငယ္သည္ ရြာ ၁၂ ရြာ စုစည္းထားေသာ ေက်းရြာအုပ္စုတစ္ခုျဖစ္ၿပီး အိမ္ေျခ ၂ဝဝ ေက်ာ္ရွိကာ လူဦးေရ ၁ဝဝဝ ဝန္းက်င္ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။
ႏွစ္ ဧက က်ယ္ဝန္းတဲ႔ ေျမဧရိယာေပၚတြင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ ပခန္းငယ္ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အႀကီးဆံုး ကုန္းေဘာင္ေခတ္ေႏွာင္း ဘုန္းႀကီး ေက်ာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုုေတာ့ တိုုင္လံုုးေတြပဲက်န္ရစ္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ပခန္းငယ္ရြာမွ ဦးသာႀကီးကို ဗိသုကာပညာရွင္အျဖစ္ ေစခိုင္း၍ သူ၏ ငယ္ဆရာေတာ္အား ရည္စူးကာ ကြၽန္းသားအတိျဖင္႔ ေက်ာင္းေဆာင္ၾကီး တစ္ေက်ာင္းကို ေဆာက္လုပ္ခဲ႔သည္။ ေက်ာင္းႀကီးၿပီးစီးရန္ ခုနစ္ႏွစ္ ၾကာျမင့္သည္ဟုု သိရပါတယ္။
ပံုသ႑ာန္ပီပီျပင္ျပင္ ရွိစဥ္က ယူထားခဲ႔တဲ႔ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမွာ အျမင့္၇ဝ ေပ (၂၁ မီတာ) ခန္႔ရွိသည္။ ကြၽန္းတိုင္ႀကီးမ်ားရဲ႕ အတိုင္းအတာတြင္ သီးသန္႔အျမင္႔ပင္ ေပ ၂ဝ မွ ေပ ၆ဝ (၆ မီတာ မွ ၁၈ မီတာ) နွင္႔ တုိင္လံုးပတ္ ၆ေပ၄လက္မမွ ၆ေပ၈လက္မ (၂ မီတာ) အသီးသီးပါ။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ထံုးစံအရ ေက်ာင္းတည္ေဆာက္ခြင္႔ကို ဘုရင္ထံ တင္ျပရျပီး ဘုရင္မွ ၎ပိုင္အရာေတာ္ သစ္ေတာၾကီးမ်ားထဲမွ ကၽြန္းသစ္ကို အခြန္မဲ႔ အခမဲ႔ ထုတ္ယူခြင္႔ကိုလည္းေကာင္း ေက်ာင္းထိုင္မည္႔ ဆရာေတာ္၏ သီလ ပညာ ဘုန္းသမာၻ အရွိန္အဝါနွင္႔ ေလ်ာ္ညီသင္႔ျမတ္ေသာ ေက်ာင္း၏ ပမာဏကို သတ္မွတ္၍ ေဆာက္လုပ္ခြင္႔ ခ်ေပးနို္င္ဖြယ္ရွိသည္။ ထိုအခ်က္ကို ပခန္းၾကီးေက်ာင္းေတာ္ၾကီးနွင္႔ ပခန္းငယ္ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးတို႔၏ အက်ယ္အဝန္း၊ အရြယ္အစား၊ အေဆာင္အေယာင္နွင္႔ သံုးစြဲထားသည္႔ တိုင္လံုးမ်ားကြာျခားမႈေၾကာင္႔ သတိျပဳမိျခင္းပါ။
ေက်ာင္းထိုင္မည္႔ ဆရာေတာ္၏ သီလ ပညာ ဘုန္းသမာၻ ေၾကာင္႔ေလာ လႊတ္ေတာ္ဝန္ၾကီး ပခန္းမင္းၾကီး ဦးရန္ေဝး၏ ဂုဏ္သိကၡာ အရာေၾကာင္႔ေလာ အတည္မျပဳနိုင္ေသာ္လည္း ပခန္းၾကီးေက်ာင္းထက္ သာလြန္တဲ႔ အေနအထားျဖင္႔ ပခန္းငယ္ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကို လူႏွစ္ဖက္ အရြယ္ထိ ႀကီးမားေသာ တိုင္လုံးေပါင္း ၃၃၂လုံးျဖင့္ တည္ေဆာက္ခြင္႔ ရခဲ႔တာကေတာ႔ အမွန္။ `စိန္စီေက်ာင္း တိုင္လုံးမွတ္´ ဟုလည္း နံသင့္သခ်ၤာကိန္းျဖင့္ စာခ်ိဳးမွတ္သားခဲ႔သည္။
ထိုေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကို ပခန္းမင္းႀကီးက သူ၏နန္းေဆာင္အျဖစ္ ရည္ရြယ္ေဆာက္လုပ္ခဲ့ဟန္ မင္းတုန္းမင္းထံ ဦးရန္ေဝးက နန္းၿပိဳင္ရန္ စီစဥ္ေနေၾကာင္း မလိုသူမ်ားက ေလွ်ာက္တင္ခဲ့ၾကသည္။ သတင္းစကားမ်ားေၾကာင့္ မင္းတုန္းမင္းကိုယ္တိုင္ ပခန္းငယ္ေက်ာင္းသို႕ လာေရာက္ ၾကည့္ရႈခ်ိန္တြင္ ဦးရန္ေဝးသည္ မင္းတုန္းမင္း၏ သံသယမ်ား ပယ္ေပ်ာက္ေစရန္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ ေက်ာင္းႀကီးကို ေရစက္ခ်လွဴဒါန္းခဲ့ေၾကာင္း စာေပမ်ားမွာဖတ္ရပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ပံုတြင္ေဖာ္ျပ ထားတဲ႔ အေဆာက္အဦးမွာ နန္းေဆာင္တစ္ခုထက္စာလွ်င္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းအသြင္သာ ေပါက္ေနသည္ မဟုတ္ပါေလာ။
ဤေက်ာင္းေတာ္ႀကီးတြင္ စာသင္သား ရဟန္း သံဃာေတာ္အပါး ၆ဝခန္႔ သီတင္းသံုးခဲ့သည္။ ေက်ာင္းဦးျပာသာဒ္၊ အေဆာင္မႏွင့္ ေဘာဂေဆာင္ အဓိက အေဆာင္ၾကီး သံုးခု ပါဝင္ျပီး အေဆာင္မႀကီးမွာ သံုးဆင့္လည္ေပၚမိုးနွင္႔ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းဦးျပာသာဒ္တြင္ ပလႅင္ေတာ္ တစ္ခုရွိသည္။ ျပာသာဒ္ဘံု ကိုလည္း ခပ္ျမင္႔ျမင္႔ ျမႇင့္တင္ ထားသည္ ဟုဆိုနိုင္သည္။ စေလေက်ာင္းနွင္႔ ပခန္းၾကီးေက်ာင္းမ်ားလိုပင္ နံရံမ်ားေပၚတြင္ သစ္သားပန္းပုမ်ား ရွိခဲ့ၾကသည္။ ေျမျပင္ မွ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး ၾကမ္းခင္း အထိ ၁ဝ ေပ (၃ မီတာ) ခန္႔ ျမင့္ သည္။ ၾကမ္းခင္း ပ်ဥ္ျပား ႀကီးမ်ား မွာ ထု တစ္လက္မ ခြဲ (၄ စင္တီမီတာ) ႏွင့္ ျဗက္ ၁၂ လက္မ (၃ဝ စင္တီမီတာ) ခန္႔ ရွိသည္။ ခါးပန္း တြင္စြဲထားသည့္ သံမိႈမယ္နႀကီးမ်ားမွာ ၆ လက္မ (၁၅ စင္တီမီတာ) ခန္႔ထိအဝန္းရွိသည္။
လက္ရွိတြင္ ရာသီဥတုဒဏ္နွင္႔ လူမ်ား၏ ဖ်က္ဆီးမႈေတြြေၾကာင့္ ပ်က္စီးယိုယြင္းေနၿပီး ေနာက္တစ္ခ်က္က ခ်င္းတြင္းျမစ္ကမ္းနဖူး တြင္တည္ရွိေသာ အေနအထားေၾကာင့္ ေရလႊမ္းမိုးမႈဒဏ္ကို သိသိသာသာပိုခံစားရသည္က အဓိကပ်က္စီးေစေသာ အေၾကာင္းအရင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ တုိင္လံုးႀကီး တခ်ဳိ႕ရယ္ ေက်ာင္း၏ အေရွ႕ဘက္တြင္ တစ္ခု၊ အေနာက္ဘက္တြင္တစ္ခု၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ သံုးခုႏွင့္ ေတာင္ဘက္တြင္ သံုးခုစသည္ျဖင္႔ အုတ္ေလွခါးႀကီး ရွစ္စင္းကိုသာ ေတြ႕ႏုိင္ေတာ့သည္။
သ်ွင္ေလညင္း 
၂၊ ၅၊ ၂၀၁၇
စာကိုးအစု 
ကုန္းေဘာင္ ရွာပံုေတာ္ ဦးညိဳျမ 
ပခန္းၾကီးနဲ႔ ပခန္းငယ္ ေမာင္သာ (ေရွးေဟာင္းသုေတသန )
ေရစၾကိဳ သတင္း မီဒီယာ
ပခန္းေျမမွ ဗိသုကာနွင့္ အနုပညာ လက္ရာမ်ား ေဒါက္တာတင့္လြင္
ဓါတ္ပံုကို ဦးေအးမင္း ပခန္းၾကီးေရွးေဟာင္း သုေတသန ျပတိုက္ ထံမွကူးယူပါသည္

Monday, 1 May 2017

ခါခ်ဥ္ေကာင္ မာန္ၾကီး

Archaeology အေနနဲ႔ ျပတိုက္ပညာ museology ဆုိတာ Final Goal လုိ႔ေတာင္ သတ္မွတ္လုိ႔ရတယ္
အကုန္က်ခံ ေငြေၾကးေျမာက္ျမားစြာ အသုံးျပဳျပီးေတာ့ တစ္နုိင္ငံလုံးမွာ လိုက္တူးေဖာ္ထားတဲ့ ဒါမွမဟုတ္ ရွာေတြ႕လာတဲ႔ အေမြအနွစ္ ေရွးေဟာင္းပစၥည္း ေတြကုိ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ျပတုိက္ကုိပုိ႔ၾကတယ္
ျပတုိက္ကုိေရာက္ေတာ့မွ အမ်ိဳးအစား အလုိက္ ပစၥည္းေတြကုိ တူရာတြဲထား နည္းစနစ္ တက် ထိန္းသိမ္းရတယ္ စနစ္တက် မထိန္းသိမ္းဘူးဆုိရင္ အခ်ိန္ကုန္ ေငြကုန္ လူပန္း အပင္ပန္းခံရွာေဖြထားတဲ့ ပစၥည္းေတြကုိ ျပတုိက္ထဲမွာ ေသခ်ာမထားဘူးဆုိရင္ ေငြေၾကးကုန္က်တာ အခ်ိန္ေတြ ေပးခဲ႔ရတာ လူ႔အရင္းအျမစ္ေတြ ရင္းနွီးထားရသမွ် အကုန္လံုး အလဟႆျဖစ္လိမ့္မယ္
ဒါေၾကာင့္ ျပတုိက္မွာရွိတဲ့ ပစၥည္းေတြအကုန္လုံးကုိ Conservation ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ လုပ္ဖို႔ကအေရးၾကီးတယ္
curator နဲ႔ conservator တို႔ဟာ ျပတိုက္ထဲက duties ကိုshare roll လုပ္ေနရမယ္ display, lighting, humitidy and heat controll အျပပိုင္းနဲ႔ အထိန္းပိုင္း တခါတည္း တြဲျပီးလုပ္သြားရတာမို႔ တကယ္အေရးၾကီးတဲ႔ က႑ျဖစ္ပါတယ္
ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ ျပတုိက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက Conservationပုိင္းကို ေတာ္ေတာ္ၾကီးကုိ လစ္လ်ဴရွဳထားသလုိျဖစ္ေနတယ္ က်မအေနနဲ႔ ရန္ကုန္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ ေနျပည္ေတာ္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ ဗိႆနိုး ျပတိုက္ ကမာၻေအးျပတိုက္ ယခု ပုဂံျပတိုက္ (၂) ၾကိမ္ စသည္ျဖင္႔ ေရာက္ဖူးျပီမို႔ ကိုယ္႔အေတြ႕အၾကံဳနဲ႔ ယွဥ္တြဲျပီး ေကာက္ခ်က္ခ်ထားတာပါ
ဒါေပမဲ့လည္း ပုဂံျပတုိက္အေနနဲ႔ ဆုိရင္ေတာ႔ အမ်ားၾကီး နားလည္ေပးလုိ႔ ရပါတယ္ ပုဂံက ဘုရားေတြ ဆိုတာကလည္း တနည္းAir Museum ပဲ ဒါေၾကာင္႔ အတြင္းျပတုိက္ အျပင္ျပတုိက္နဲ႕ ျပတိုက္နွစ္ခုလုိ ျဖစ္ေနေတာ့ အျပင္ျပတိုက္က ပ်က္ဖုိ႔မ်ားေနတဲ့ ပုိပ်က္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ အရာေတြကုိ ပုိဦးစားေပး ထိန္းသိမ္းေနရတာမ်ိဳးေတြ ရွိေတာ့ ျပတုိက္ထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ပစၥည္းေတြဟာ အမုိးအကာေအာက္ ပုိ႔ထားတယ္ ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ လံုျခံဳတယ္ဆိုျပီး Conservation အေနနဲ႔ ပ်က္ကြက္ေနနိုင္တယ္ အဲဒီေတာ့ နားလည္ေပးလုိရပါတယ္
ဒါေပမဲ့ ေစာင္႔ေရွာက္ထားပါရက္နဲ႔ အလကားေနရင္း ပစၥည္းေတြ မဆုံးရွံဳးေအာင္ မပ်က္စီးေအာင္ မအုိေဟာင္းသြားေအာင္ကိုလဲ ပစၥည္းအမ်ိဳးစားအလိုက္ သမိုင္းတန္ဖိုး အနုပညာတန္ဖိုး အလိုက္ ခြဲျခားျပီး လိုအပ္ေနတဲ႔ အပိုင္းမွာ အားစုိက္သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္

တံလ်ပ္


“ ဒံုး ”
“ ဟဲ႔ ပလုပ္တုတ္” 
စက္ကို စိတ္ပါဝင္စားစြာ နင္းေနတုန္းတစ္ခုခုကို လႊတ္ခ်လိုက္တဲ႔ အသံေၾကာင္႔ အာရံုပ်က္သြားသလို စိတ္ထဲကလဲ ထိတ္ကနဲ
“ ဟူးေမာလိုက္တာ အငယ္မေကာ မၾကီး ”
“ သူ႕အခန္းထဲမွာ စာက်က္ေနမွာေပါ႔ မ်က္နွာက သိပ္မေကာင္းပါလား အျပင္မွာ ဘာျဖစ္လာတာလဲ ေမာင္ေလး ”
“ အေမေကာ ”
“ ေကာ္ပိတ္ေလးေတြလိုလို႔ သြားဝယ္တယ္ အျပန္က် သူ႕သူငယ္ခ်င္းဆိုင္ကို ခနဝင္မယ္တဲ႔ ”
“ ဟူး ”
လုပ္ျပန္ျပီ သက္ျပင္းက မ်က္နွာကလဲ နီရဲျပီး ပ်က္ခြက္ေနတဲ႔ ေမာင္ငယ္ကို ၾကည္႔ရင္း 
 “ အေဖေကာ ”
“ သူ႕အလုပ္မွာေနမွာေပါ႔ ေနစမ္းပါဦး မင္းပံုၾကည္႔ရတာ တစ္ခုခုကို စိတ္ဆိုးလာသလိုပဲ ငါေမးေနတာက် မေျပာပဲ အေမတို႔ ဘယ္သြားသလဲပဲ ေမးေနေတာ႔တာပဲ မင္းစိတ္ဆိုးလာတာ အေမတို႔ကဆူလို႔လား ”
“ ဟယ္ကိုေလးငယ္ ျပန္ေရာက္ေနျပီလား ျခဴ႕အတြက္ မုန္႔ဝယ္လာမယ္ဆို ဘယ္မွာလဲ ” 
“ မုန္႔က အသာထားလိုက္စမ္းပါ ခုက ငါတို႔ေမာင္နွမေတြ ဘဝပ်က္ေတာ႔မယ္ထင္တယ္ ”
“ ဟဲ႕ဘာျဖစ္လာတာလဲ ေမာင္ျဖိဳး ဘာျဖစ္တာလဲ ” 
စက္ခံုက ေငါက္ကနဲထျပီး သူ႔ေမာင္နွမနွစ္ေယာက္ရွိရာကို ေစြ႕ကနဲေရာက္ခ်လာေတာ႔
“ အေဖေပါ႔ဗ်ာ ” 
ေျပာစရာရွိတာကို ဆက္မေျပာပဲ မ်က္နွာကို လက္ဝါးအုပ္ျပီး ခြပ္ခြပ္ခြပ္ခြပ္ လုပ္ေနျပန္သည္ 
“ ေဒါက္ ဟယ္ ေျပာစရာရွိတာ မေျပာပဲ ေျပာ ဘာျဖစ္တာလဲ အေဖဘာျဖစ္တာလဲ ” 
လက္စလက္နရွိတဲ႔ အမက စိတ္မရွည္ေတာ႔ပဲ လက္ပါလာျပီဆိုေတာ႔ ပူခနဲ ျဖစ္သြားတဲ႔ နဖူးကိုပြတ္ျပီး အလန္႔တၾကားျဖင္႔
“ အေဖ အေဖေပါ႔ဗ်ာ လုပ္ရက္တယ္ ေနာက္မိန္းမရေနျပီလားမသိဘူး ”
ေနာက္က ဆက္ေျပာေသာ ဝါက်သည္ မ်က္နွာကို လက္နဲ႔အုပ္လိုက္ရင္း ေထာင္ထားတဲ႔ ဒူးနွစ္ဘက္ၾကား ဖြက္ရင္းေျပာလိုက္တာေၾကာင္႔ ခပ္တိုးတိုးျဖစ္ေပမယ္႔ တထိတ္ထိတ္နွင္႔ နားေထာင္ေနေသာ သူ႔တို႔ညီအစ္မ နွစ္ဦးနားထဲမွာေတာ႔ နဴဗံုးေပါက္ကြဲသလို က်ယ္ေလာင္အုပ္မိုး တုန္ဟီးလ်က္ တစ္အီအီနွင္႔ ပဲ႔တင္ထပ္မွ်
“ ေသခ်ာလို႔လား ေမာင္ျဖိဳးရယ္ ”
မြန္းၾကပ္လာေသာ ရင္ခြင္က ဒဏ္ရာ သက္သာလို သက္သာျငား ျမက္တစ္ပင္ကို လွမ္းဆြဲဖို႔ ၾကိဳးစားေသာ္လည္း
“ တည္းခိုခန္းတစ္ခုက ထြက္လာတယ္ေျပာတယ္ သူ႕ေဘးမွာလဲ မိန္းမ တစ္ေယာက္နဲ႔ဆိုပဲ အဲဒီမိန္းမ မ်က္နွာကို ေတာ႔မေတြ႕လိုက္ဖူး ကိုယ္လံုးကိုယ္ေပါက္က လံုးၾကီးေပါက္လွတဲ႔ အိုက္မိန္းမ ပုခံုးကို ဖက္ျပီးသြားေနတာ အေဖက ေနာက္လွည္႔ၾကည္႔လိုက္လို႔ ဘယ္သူမွန္းသိရတာတဲ႔ ကားတားျပီးထြက္သြားတာ က်ေနာ္႔သူငယ္ခ်င္း ေသခ်ာ ျမင္လိုက္တယ္ ”
“ လူမွားတာမ်ားလားဟယ္ ”
“ သူျမင္လာတယ္မ်ား မွတ္ေနတယ္ ေကာလဟာလေတြ ျခဴမယံုဘူး ကိုေလးငယ္ ေနာ္မမၾကီး ” 
“ အဲဒီသူငယ္ခ်င္းက အေဖ႔ အရာရွိရဲ႕ သားပါဗ်ာ ခင္မ်ားတို႔ကလဲ က်ေနာ္လဲ မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး ဟူး ” 
ထို႔ေနာက္ အိမ္ထဲတြင္ အပ္က်မတတ္ တိတ္ဆိတ္သြားေတာ႔သည္ 
လူေခ်ာတစ္ဦး ျဖစ္ခဲ႔တဲ႔ အေဖငယ္စဥ္က ေတာ္ေတာ္ ျမာေပြခဲ႔သည္ ရံုးဝတ္စံု လည္ကတံုးရွပ္အက်ႌအျဖဴနွင္႔ အသန္႔အျပန္႔ ၾကိဳက္လြန္းတဲ႔ သူတို႔ဖခင္ၾကီးက ခုထိတိုင္ ၾကည္႔ေကာင္းတဲ႔ လူလတ္ပိုင္းအရြယ္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနဆဲ အသက္၄၅ေတာင္ မျပည္႔ခ်င္ေသးတဲ႔ အမ်ိဳးသား ခပ္ေျဖာင္႔ေျဖာင္႔တစ္ေယာက္အတြက္က ေျခလွမ္းခိုင္ခိုင္ ေလွ်ာက္ဖို႔က ခုေခတ္ၾကီးထဲ ဘယ္လြယ္ပါ႔ ရည္းစားမ်ားတဲ႔ သူတို႔အေဖတစ္ေယာက္ဟာ အသက္ျပည္႔ကာစ သူတို႔အေမကိုေတြ႕ခါမွ ခပ္ျမင္႔ျမင္႔ ခတ္ထားတဲ႔ စည္းဝိုင္းၾကီးထဲ ေက်ေက်နပ္နပ္ ဝင္ခဲ႔တာကို သူတို႔မိခင္က ဂုဏ္ယူမဆံုး 
“ ရည္းစားေတြ အမ်ားၾကီးေတာ႔ရွိတာေပါ႔ေအ ဒါေပမယ္႔ အေမ႔ကိုမွ သူက အိမ္ကို လာေတာင္းခဲ႔တာ ”
ရွက္ေသြးျဖန္းေနေပမယ္႔ ဂုဏ္ယူမဆံုးျဖစ္ေနတဲ႔ မ်က္နွာၾကီးနဲ႔ ေျပာတတ္တဲ႔စကားက အပ္ေၾကာင္းထပ္မွ်

အေမဆီအေတြး ေရာက္သြားေတာ႔ အေဖနဲ႔ အသက္၇နွစ္ကြာတဲ႔ အေမကလည္း ခုခ်ိန္ထိ သမီးေတြနဲ႔ အျပိဳင္ အပ်ိဳေတြ ရွံဳးေအာင္လွေနတုန္း တင္ပါးဖံုးထိဝဲေနတဲ႔ ဆံပင္မဲမဲ ခဲခဲၾကီးမ်ားကို ဖိ၍ ဆံက်စ္က်စ္ထားတဲ႔ ဆံပင္ပံုစံနဲ႔ အျမဲေနတတ္ေပမယ္႔ ဘယ္လိုေနေန ၾကည္႔လို႔ေကာင္းေနတာက ကိုယ္႔အေမမို႔လားေတာ႔ မေျပာတတ္ 
“ အေမမ်ား သိရင္ ”
ထိုအေတြးေၾကာင္႔ ကိုယ္ထဲတြင္ စိမ္႔ခနဲ ျဖစ္လ်က္ 
“ အေမမသိေစနဲ႔ေနာ္ ”
“ အေဖလုပ္ရက္တယ္ မၾကီးရာ ”
“ ဟင္႔ဟင္႔ ရႊတ္ ”
အေဖ႔အသည္းေက်ာ္ အငယ္ဆံုးမက တအိအိနဲ႔ စငိုပါေတာ႔သည္ 
“ ဟင္႔ဟင္႔ မိဝါတို႔ ေဖေဖလိုမ်ား အေဖထြက္သြားခဲ႔ရင္ သမီးတို႔ဘဝပ်က္ေတာ႔မွာလား မမၾကီး ”
ေဘးအိမ္က သူ႔သူငယ္ခ်င္း မိဝါရဲ႕ အျဖစ္ကို ေတြးမိသြားျပီး ပိုေၾကာက္လာသလို ငိုခ်င္းခ်ေနတဲ႔ ခုနွစ္တန္းေက်ာင္းသူေလးကို နွစ္သိမ္႔လိုေသာ္ျငား ကိုယ္တိုင္ကလဲ ဆို႔နွင္႔ေနတာမို႔ အင္းအဲေတာင္ မျပဳမိပဲ ေခါင္းကို အျပင္းအထန္အလုပ္ေပးေနမိသည္ 
“ ဘာဆက္လုပ္ရမွာလဲ ဘာဆက္လုပ္ရမွာလဲ ” 
လြန္ခဲ႔ေသာတစ္နွစ္ေလာက္က သူတို႔နံေဘးကအိမ္တြင္ မုန္တိုင္းတစ္ခု ဝင္ေမႊသြားခဲ႔သည္ ထိုမုန္တိုင္းသည္ ထိုမိသားစုရဲ႕ ဘဝကို တစ္စစီ ဆုတ္ျဖဲရင္း ေက်ာ႔ေက်ာ႔ ေမာ႔ေမာ႔ ျပန္ထြက္သြားခဲ႔သည္ ခ်မ္းသာသူေတြမို႔ ကားတစ္ဝီဝီစီးကာ ေန႔မီးညမီးျဖင္႔ ေပ်ာ္ပါးခဲ႔ၾကတုန္းကလဲ အားက်စရာပါ အစားအေသာက္ ေကာင္းေကာင္းကို ၾကိဳက္တတ္တဲ႔ မိဝါရဲ႕ မိခင္ ဝဝၾကီးက တစ္ေန႔တစ္မ်ိဳး မရိုးရေအာင္ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္တိုင္း သူတို႔ကို ဘယ္ေတာ႔မွ မေမ႔ပဲ တစ္ခြက္တစ္ခ်ိဳင္႔ေတာ႔ ေရာက္စျမဲ အပ္ခ်ဳပ္ေကာင္းတဲ႔ မိခင္ၾကီးရဲ႕ ေဖာက္သည္လည္း ျဖစ္ အိမ္က ညီမအငယ္ဆံုးေလးနဲ႔ ထိုတစ္ဦးတည္းေသာ သမီးေလးတို႔က တစ္ခန္းထဲ ေက်ာင္းေနဖက္ ဆိုေတာ႔ နွစ္အိမ္႔တစ္အိမ္ေနလာၾကရင္း အစပ်ိဳးလာတဲ႔ မုန္တိုင္းသည္ ထိုအိမ္သားမ်ားကို ေကြကြင္းေစပါေတာ႔သည္ 
“ မလုပ္ပါနဲ႔ ေဖေဖရယ္ မလုပ္ပါနဲ႔ သမီးေတာင္းပန္ပါတယ္ ”
က်ိတ္က်ိတ္ က်ိတ္က်ိတ္နဲ႔ ရန္ျဖစ္ၾကရင္း ညွိနွိဳင္းဖို႔ မလြယ္ျဖစ္လာေတာ႔ ထိုအိမ္က ေသာကမ်ားသည္ သည္ဘက္အိမ္ထိ ကူးလာေတာ႔သည္ အိမ္က အျပီးထြက္သြားတဲ႔ အျပင္တြင္ အေပ်ာ္ရွာေနတဲ႔ ေယာက်ာၤးကို ဖက္တြယ္ထားလိုတဲ႔ မိဝါရဲ႕ မိခင္ၾကီးရဲ႕ အသနားခံမႈမ်ားကို မၾကားခ်င္မွအဆံုး ငါးစိမ္းျမင္သျဖင္႔ ငါးကင္ကို ပစ္ခ်င္ေနတဲ႔ လင္ေယာက်ၤားတစ္ေယာက္ကျဖင္႔ ရက္စက္ေသာ တုံ႔ျပန္ခ်က္ ေပါင္းမ်ားစြာျဖင္႔ ငယ္ရြယ္နုနယ္လြန္းေသာ မိန္းကေလး တစ္ဦးရဲ႕ စိတ္ကို ဒဏ္ခတ္ေနသည္႔အလား ၾကာေတာ႔ မကိုမခ်စ္၍ ဥကိုပါ မခင္ျဖစ္လာတဲ႔ ဖခင္ရဲ႕ ေဒါသမုန္ယိုမႈက ကေလးဘက္ကိုပါ လွည္႔လာေတာ႔သည္ သူ႔ကိုလႊတ္ေပးမခ်င္း သားအမိနွစ္ေယာက္ကို နွိပ္စက္ေနသည္႔အလား ေန႔တိုင္းသည္ငရဲ ညတိုင္းသည္ ေယာယုဝ ျဖစ္လာေတာ႔ မခံနိုင္သည္႔အဆံုး တရားတစ္ေဘာင္နွင္႔ ခြဲျခမ္း ကြာရွင္းလိုက္ရေတာ႔ ကြဲျပဲသြားတဲ႔ ပစၥည္းခန္းနွင္႔ အတူ ထိုသားအမိနွစ္ေယာက္လဲ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ေဝးရာသို႔ လြင္႔သြားရရွာေတာ႔သည္ 
“ ဟူး ”
ေမာင္ျဖိဳးရဲ႕ ေသာကအတိုင္း ပံုတူ ထြက္သြားတဲ႔ သက္မတစ္ခု အေမမ်ား ထိုသို႔ အနွိပ္စက္ခံရလွ်င္ ... 
ဟင္ မျဖစ္နိုင္ပါဘူး အေဖဆိုတာက အေမ႔ကို ျမင္လိုက္တာနဲ႔ အျမဲျပံဳးသြားတတ္တဲ႔သူ ဘယ္ကျပန္လာျပန္လာ အိမ္ထဲကိုလူမွ မေရာက္တတ္ေသး 
“ နင္တို႔အေမေကာ ” 
ကအရင္ ေရာက္လာတတ္တာ ေျခသည္းလက္သည္း ဆံပင္ ညွပ္တာဘယ္မွမသြား သူ႔မိန္းမ လက္ရာမွ သူ႔အဝတ္အစားမ်ား အေမမီးေၾကြထိုးမေပးမိတာကို ဆိုရင္လဲ သူခ်က္ခ်င္းသိတယ္ အေမမ်ား မီးဖိုထဲ ခ်က္ျပဳတ္ေနရင္ သူကပါ သတင္းစာတစ္ေစာင္နဲ႔ မီးဖိုထဲ အပူဝင္ခံသူ အဝတ္ေလွ်ာ္ေရခ်ိဳးတဲ႔ ေနရာထိေတာင္ တေကာက္ေကာက္လိုက္ျပီး စကားေျပာတတ္သူ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ အေဖက ပိုခ်စ္တတ္တဲ႔သူၾကီး မဟုတ္ပါ လား ဒါေပမယ္႔ ဆယ္တန္းမေအာင္၍ ေက်ာင္းဆက္မတက္ေတာ႔ပဲ မိခင္နဲ႔ အတူ စက္ခ်ဳပ္ေနတဲ႔ သူမသည္ ၁၈နွစ္ရွိျပီး အရြယ္ေရာက္ေသာ အပ်ိဳတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနခဲ႔ျပီ ဆိုေတာ႔ လင္မယား သေဘာသဘာဝကို နားလည္သေလာက္ရွိျပီ သူတို႔ညီအစ္မ အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ အိမ္တြင္ရွိေသာ တစ္ခန္းထဲေသာ အိပ္ခန္းေလးသည္ အပ်ိဳခန္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားသည္ သူတို႔ညီအစ္မ နွစ္ေယာက္နဲ႔ မိခင္ၾကီးတို႔ အတူအိပ္စက္လ်က္ အျပင္မွာ အေဖနဲ႔ ကိုျဖိဳးတို႔က တစ္ျခင္ေထာင္ထဲ အိပ္ရသည္ ဘယ္မလဲ လင္မယားဘာသာဘာဝ

သူမကလဲ ဆယ္တန္းကို နွစ္ခါ ေျဖျပီး ပညာပါရမီနည္းတာ သိရတဲ႔ ေနာက္ပိုင္း မိခင္ၾကီးကို ကူညီရင္း အိမ္ထဲတြင္သာ ေအာင္းေနခဲ႔တာလဲ ၾကာလွျပီ ခုကိုျဖိဳးက ဆယ္တန္း ျခဴဆည္းလည္းေလးက ခုနွစ္တန္းသာရွိေသးတာမို႔ မိသားစုတြင္ ဥမမယ္ စာမေျမာက္ေတြကမ်ားေနေတာ႔ ဝမ္းနည္းစိတ္က ရင္ထဲသို႔လွိဳက္ကနဲ တက္လာသည္ သတင္းၾကားၾကားခ်င္း ေျပးျမင္မိေနတဲ႔ မိခင္ရဲ႕ ရုပ္ပံုလႊာ ခပ္ႏြမ္းႏြမ္းေလးက ခုထိေပ်ာက္မသြား အေမ႔အတြက္ အေဖက ငယ္ခ်စ္ဦးပင္ သူဘယ္ေလာက္ေနမေကာင္းျဖစ္ေန ျဖစ္ေန ဖခင္ၾကီး ရံုးကျပန္လာခ်ိန္ဆို ဖီးလိမ္းျပင္ဆင္၍ ေမွ်ာ္ေနက် မိခင္ရဲ႕ ေမတၱာ အတိမ္အနက္ကို ေကာင္းေကာင္းသိေနသျဖင္႔ ေရွ႕ဆက္ၾကံဳရမည္႔ ဇာတ္လမ္းကို ဆက္မေတြးရဲ ေဘးအိမ္က အန္ကယ္ၾကီးလိုသာ ဖုတ္ဖက္ခါျပီး ထြက္သြားခဲ႔လွ်င္ မိခင္ၾကီး တစ္ခုခု ျဖစ္သြားမွာမလြဲတာ အသိသာခ်ည္း
“ ကဲ အေမျပန္လာခါနီးျပီ အငယ္မ သနပ္ခါးျပန္လိမ္းျပီး စာက်က္ေနေတာ႔ ေမာင္ေလးလဲ ေရခ်ိဳးေတာ႔ အိေျႏၵမပ်က္ေစနဲ႔ေနာ္ ”
“ ဟင္႔ဟင္႔ ရႊတ္ ”

“ အေမ ”
အေတြးကိုယ္စီနဲ႔ စက္ျပိဳင္နင္းေနရင္း သူ႔မိခင္ထံ အၾကည္႔ေရာက္ေတာ႔ သနပ္ခါးအေဖြးသားနွင္႔ က်က္သေရရွိလြန္းတဲ႔ အေမ႔ကို ခနေငးေနရင္းက အသံျပဳစဥ္ စက္နင္းေနရင္း တန္းလန္းနဲ႔ သူမထံလွမ္းၾကည္႔လာသည္ 
“ ေစ်းဝယ္သြားရေအာင္ေလ သမီးဝယ္စရာရွိတယ္ ”
“ သြားေလသမီး အေမနဲ႔ ထားခဲ႔ေလ ”
“မဟုတ္ဖူး အေမနဲ႔ တူတူသြားခ်င္တာ ”
“ အက်ႌေရြးတဲ႔သူေတြ လာမွာေလ ေတာ္ၾကာ ကတိပ်က္ေနပါဦးမယ္ ”
“ ညေနမွ လာမွာပါ အေမရယ္ ခ်ဳပ္လို႔လဲ ျပီးေနျပီပဲဟာ သြားရေအာင္ပါ သမီးလဲ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ အိမ္ထဲမယ္ေနရတာ ပ်င္းလွျပီ တစ္ေယာက္ထဲလဲ မသြားခ်င္ဘူး ေနာ္အေမ လိုက္ခဲ႔ပါေနာ္ ”
“ အငယ္မ ေက်ာင္းျပန္လာရင္ လိုက္ရွာေနဦးမယ္ ”
“ သြားရေအာင္ပါ အေမရယ္ ဒါေတြ လိုက္တြက္ေနရင္ ျပီးေတာ႔မွာ မဟုတ္ဖူး ” 
“ သမီးသြားခ်င္တယ္ ဆိုေတာ႔လဲ သြားၾကတာေပါ႔ ညေန ညည္းအေဖ ျပန္ေရာက္မလာခင္ေတာ႔ ျပန္ရမယ္ေနာ္ ”
“ သိပါတယ္ အေမရယ္ လာလာ ဒီတိုင္းသြားၾကမယ္ ”
“ ေအာ္ေအး ေကာင္မေလးရယ္ ဘယ္လိုမ်ားျဖစ္တာလဲ ”
“ ခစ္ ခစ္ ခစ္ ”
မိခင္ကို ခၽြဲျပလိုက္ရင္း ရယ္သံလိုက္ေပမယ္႔ ရင္ထဲမွာ ပူေလာင္ေနတာကို ကိုယ္တိုင္အသိ 
“ အေမ ဒါေလးၾကိဳက္လား ”
“ ဟယ္ ဘယ္သူ႔အတြက္လဲ အေမ႔အတြက္လား ”
“ ဟုတ္တယ္ေလ ဒီလိုေလးဝတ္ျပီး ေပါ႔ေပါ႔ပါးပါး ေနပါ အေမရယ္ အသက္က ငယ္ငယ္ေလးရွိေသးတယ္ ”
“ ေအာ္ေအ ညည္းအိမ္ေထာင္က်မ်ားက်ရင္ ေျမးခ်ီရေတာ႔မယ္႔ဟာ မငယ္ေတာ႔ပါဘူး ”
“ ၾကည္႔စမ္းပါဦး အေမနဲ႔ လိုက္တယ္ ယူမယ္ အမ ”
“ ဟင္ မလိုပါဘူးဆို အေမ႔မယ္ အဝတ္အစားေတြ တပံုခ်ည္း ”
“ အဖြားၾကီး အက်ႌေတြမ်ား အဝတ္အစားတဲ႔လား ”
အေတြ႕အၾကံဳအသစ္ေၾကာင္႔ မ်က္နွာေလး လန္းဆန္းေနတဲ႔ မိခင္ရဲ႕ အျပံဳးကို ေက်ာခိုင္းလိုက္ျပီး ေပါက္ခနဲ က်လာတဲ႔ မ်က္ရည္စကို ခိုးသုတ္လိုက္သည္ လူမမယ္အရြယ္နဲ႔ ကေလးအေမျဖစ္ခဲ႔ရွာေသာ မိခင္ၾကီးမွာ ထိုအေတြ႔အၾကံဳက အသစ္အဆန္းျဖစ္ေနမွာမလြဲ လင္သားနဲ႔ သားသမီးအတြက္ အခ်ိန္ေပးရင္း သူမအတြက္ သီးသန္႔ရပ္တည္မႈ ေပ်ာက္ဆံုးေနရွာသူၾကီး 
ထိုေန႔က ဘာရယ္မဟုတ္ ဖိနပ္ အိတ္ မိတ္ကပ္ပစၥည္းေတြ အသားအရည္ထိမ္းပစၥည္း ေကာင္းနိုးရာရာေတြ ဝယ္လိုက္တာ အိမ္အျပန္လမ္းမွာ အထုပ္အပိုးေတြက တေပြ႕တပိုက္ ေခၽြးစေလးေတြနဲ႔ ရယ္ေနတဲ႔ မိခင္မ်က္နွာကို ထိုအေနအထားအတိုင္း အျမဲမွတ္မိေနခ်င္တဲ႔ သူမရဲ႕ ဆႏၵက ျပည္႔ပါ႔မလား ထိုေန႔အျပန္ခရီးမွာ သူမရဲ႕ ပုခံုးတစ္ဘက္က ပိုမိုေလးလံလာခဲ႔သလိုလို 
“ ကိုယ္နဲ႔ ရြယ္တူေတြလို လွလွပပ ျပင္ျပင္ဆင္ဆင္ ဝတ္ဝတ္စားစားေလးနဲ႔ အေမဘယ္ေလာက္လွေၾကာင္း အေဖ႔ကို ျပလိုက္စမ္းပါ အေမရာ ”

----------------------------------------
“ ဒံုး ”
မဝယ္စဖူး ဝယ္ျခမ္းလာသမွ် ပစၥည္းေတြနဲ႔ အေပ်ာ္လြန္ျပီး အလုပ္ရွဳပ္ေနတဲ႔ သားအမိသံုးေယာက္လံုးရဲ႕ ဦးေခါင္းက လည္ထြက္လ်က္ အိမ္ေရွ႕ကိုလွမ္းၾကည္႔လိုက္သည္ ဒီအခ်ိန္ဆို အျမဲၾကားေနက် ဓါတ္ျပားေဟာင္းၾကီး “ နင္တို႔အေမေကာ ” ဆိုတဲ႔ အသံအစား ၾကမ္းျပင္ေပၚ လြယ္အိတ္ခ်လိုက္ေသာ အသံနွင္႔ တင္းမာခက္ထန္ေနေသာ အေဖ႔မ်က္နွာေၾကာင္႔
“ ဘာျဖစ္လာတာလဲေတာ္ ”
“ ေတာက္ ” 
“ ကိုမ်ိဳးဘာျဖစ္လာတာလဲ ”
ထူးဆန္းတဲ႔ အေဖ႔ပံုစံေၾကာင္႔ သူတို႔သားအမိေတြ အေၾကာင္သား ေငးၾကည္႔ေနစဥ္ အိမ္ထဲကို ကိုျဖိဳးက ဝင္ခ်လာသည္ သူ႔ပံုစံကလဲ မွဳန္ကုပ္ကုပ္နဲ႔ ထီမထင္ေသာ မ်က္နွာေပးနဲ႔ ျဖစ္သည္
“ မင္းသား ေဆးလိပ္ေသာက္ေနတယ္ ”
“ ရွင္ သား ေဆးလိပ္ေသာက္တယ္ ”
“ ကိုျဖိဳးေဆးလိပ္ေသာက္တယ္ ”
ဖခင္ၾကီးရဲ႕ စကားအဆံုး သားအမိနွစ္ေယာက္ တစ္ျပိဳက္နက္ ေျပာမိလိုက္သည္
“ ေအး လမ္းေဘးက အုတ္ခံုမွာ ထိုင္ေသာက္ေနတာ ငါကိုယ္တိုင္ ေတြ႔တာ ဒါကို ငါကေျပာေတာ႔ ခုမ်က္နွာေပးအတိုင္း လုပ္ထားျပီး စကားကိုလဲ မေခ်မငံ ျပန္ေျပာတယ္ လူၾကားထဲ ငါမရိုက္ခ်င္လို႔ အိမ္ျပန္လာတာ ”
“ သားဟုတ္လား ဘာလို႔ လုပ္ရတာလဲသားရယ္ ”
တုန္ခိုက္ခိုက္ ထြက္လာတဲ႔ ေလသံေၾကာင္႔ မိခင္ဘက္ကို မ်က္လံုးေဝ႔ၾကည္႔ရင္း မ်က္နွာေက်ာကို ေလ်ာ႔လ်က္ 
“ သား ေနာက္မလုပ္ေတာ႔ပါဘူး အေမ ”
“ ေအး မင္းက်မွ စကားေမးရေသးတယ္ ငါ႔ကို တလမ္းလံုး ေစာင္ေပေပၾကည္႔ျပီး တစ္ခြန္းမွ ျပန္မေျပာဘူး လူပါးဝေနတာ ေတာက္ ”
“ အေဖက်ေနာ္႔ကို ဘာမွ ေျပာစရာမလိုဘူး ”
မိုးၾကိဳးပစ္ခ်လိုက္သလို ခက္ထန္စြာ ျပန္ပက္လိုက္တဲ႔ ကိုျဖိဳးစကားက သူတို႔အားလံုးကို ပိုျပီးအံ့အားသင္႔ေစလ်က္ သူမကေတာ႔ ကိုျဖိဳးလႊတ္ကနဲ ေျပာခ်လိုက္မိမွာ ေၾကာက္ျပီး
“ ကိုျဖိဳး ေနာ္ ”
“ သား ဘာျဖစ္တာလဲသား ကိုယ္႔အေဖကို ျပန္မေျပာရဘူးေလ ”
“ အေမလဲ ဘာမွ မသိပါဘူး အေမရာ ”
“ ေတာ္ေတာ႔လို႔ ငါေျပာေနတယ္ေနာ္ ကိုျဖိဳး ”
“ တယ္ေလငါ ”
“ မလုပ္နဲ႔ ” 
လက္ကိုရြယ္ရင္း ကိုျဖိဳးထံသို႔ ေျပးကပ္သြားတဲ႔ ဖခင္နွင္႔ ကိုျဖိဳးၾကားကို သူမ ဘယ္လိုေရာက္သြားမွန္း မသိ မ်က္လံုးမ်ားက မီးဝင္းဝင္းေတာက္ေနတာေၾကာင္႔ သူမမ်က္နွာထားကို ေတြ႕လိုက္တဲ႔ ဖခင္ၾကီးရဲ႕ ေျခလွမ္း ခ်က္ခ်င္းရပ္သြားကာ အံၾသတၾကီး သူမကို ေငးၾကည္႔ေနရင္းနဲ႔ မင္သက္သြားသလို ရွဳပ္သြားတဲ႔ အေျခအေနကို ထိမ္းဖို႔ ၾကိဳးစားေနတဲ႔ မိခင္ၾကီးကလဲ သူမမ်က္နွာထားကို ျမင္သြားကာ 
“ သမီးၾကီး ” 
အေဖကေတာ႔ ၾကမ္းျပင္ေပၚကို ဒူးညႊတ္လ်က္ က်သြားသည္႔ အထိ သူမကို ေငးၾကည္႔ေနတုန္း အေမကလဲ သားေကာင္ကို ခုန္အုပ္ဖို႔ အဆင္သင္႔ ျဖစ္ေနတဲ႔ က်ားသစ္မတစ္ေကာင္နားကို ကပ္ဖို႔ မဝံ႔မရဲ ကိုျဖိဳးကလဲ ဘာစကားမွ မေျပာနိုင္ပဲ ေၾကာင္အမ္းအမ္း အငယ္မရဲ႕ ငိုသံကေတာ႔ တအိအိ သူမကေတာ႔ ေနရာက အရွင္လတ္လတ္ ေပ်ာက္သြားခ်င္တဲ႔ စိတ္ျဖစ္မိေနပါသည္ 
ထိုေန႔က အေဖ ရွိဳက္ၾကီးတငင္ ငိုခဲ႔သလို
အေမလဲ သတိလစ္သြားခဲ႔သည္ 
------------------------------------------------

ထိုေန႔ေနာက္ပိုင္းတြင္ သူမတို႔ မိသားစုေလးဟာ ေပ်ာ္စရာမေကာင္းေတာ႔သလို အေျခအေနက ေအးခဲ တင္းမာလ်က္ သူမတို႔ ေမာင္နွမေတြမွာ ဖုံးထားတဲ႔ ကိစၥတစ္ခုရွိမွန္း ရိပ္မိသြားတဲ႔ မိခင္ၾကီးရဲ႕ ေမးခြန္းမ်ားကို ေရွာင္ရွားဖို႔ အတြက္ဆိုလွ်င္ေတာ႔ အလုပ္သာ ဖိလုပ္ေနဖို႔သာရွိသည္ ကိုျဖိဳးကလဲ သူ႔အျပစ္ သူသိျပီး စာၾကိဳးစားျပေနေပမယ္႔ စာအုပ္နဲ႔ မ်က္နွာ အပ္ထားတာသာ ရွိျပီး စာက်က္ေနတာ ဘယ္ေတာ႔မွမေတြ႕ အငယ္မေလးကေတာ႔ ခလုတ္တိုက္တာကိုပင္ ငိုေနတဲ႔အထိ အသည္းငယ္တတ္သြားသည္ ေအာ္ အေဖလား ညဘက္ေတြလဲမအိပ္ အရင္လို သူတို႔ေမာင္နွမေတြကိုလဲ စလိုက္ေနာက္လိုက္ မလုပ္ေတာ႔ တစ္ခုေတာ႔ရွိသည္ စစ္ေအးကာလ ေလးငါးေျခာက္လအတြင္း အေဖ အေတာ္ပိန္က်သြားခဲ႔သည္ အေမကေတာ႔ သားသမီးနွင္႔ လင္သားၾကားညွပ္ေနျပီး စိတ္ေသာကကို အျပင္းထန္ဆံုးခံစားေနရရွာသည္ ထိုအေျခအေနအတြင္း ဖခင္ၾကီးရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကို အေမသိသြားမွာ ပိုစိုးရြံ႔မိသည္႔အတြက္ မိခင္ကိုပါ ေရွာင္ဖယ္ေနရင္း သားအမိေတြ ၾကားက ကြက္လပ္ျပင္ၾကီးက ေနရာတစ္ျဖည္းျဖည္းရလာတာကို သိေသာ္လည္း မတတ္နိုင္ခဲ႔ အေဖ႔ကို ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ရင္ဆိုင္ရမည္႔ အေရးကိုလည္း သူမ တုန္လႈပ္ေနခဲ႔သည္ သည္တစ္ခါ သူမရဲ႕ စိတ္ကို ခ်ဳပ္တီးထားနိုင္ပါ႔မလားလဲ အာမခံနိုင္ေတာ႔ ... 
“ ေဟ႔ ေကာင္မေလး ပုလဲ ”
“ အမေလး ပလုတ္တုတ္ လန္႔လိုက္တာ ေအာ္ဦးေလး လာပါ အေဖေတာ္ၾကာ ျပန္ေရာက္ေတာ႔မွာပါ ”
“ ေအးညည္းအေမေကာ ”
“ အေမလား ဟိုဘက္လမ္းကို လက္ခ်ဳပ္သြားေပးတယ္ ”
“ ကိုျဖိဳးေကာ စာေတြပိုင္ေနျပီလား ”
“ က်က္ေနတုန္းပဲ ဦးေလး ”
“ ေအး နွစ္ခ်င္းေပါက္ ေအာင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနာ္ ေယာက်ာၤးေလးက ပညာတတ္ဖို႔ လိုတယ္ ”
“ ဟုတ္ကဲ႔ပါ ဦးေလး ” 
အေဖ႔သူငယ္ခ်င္းက အိမ္ေရွ႕ ဆက္တီတြင္ ဝင္ထိုင္ျပီး သူတို႔ေမာင္နွမ နွစ္ေယာက္ကို နွဳတ္ဆက္စကား ဆိုကာ သတင္းစာကို ျဖန္႔ဖတ္ေနသည္ သူမလဲ ကိုယ္႔အလုပ္ကိုယ္ ဆက္လုပ္ေနရင္း တစံုတခုကို အေတြးေပါက္သြားကာ 
“ ဦးေလး ”
သတင္းစာထဲကို စိတ္ဝင္စားေနတဲ႔ အေဖ႔သူငယ္ခ်င္းက 
“ ေအး ”
“ အေဖ အလုပ္မွာ အဆင္ေျပလား ”
“ ေအး ထံုးစံအတိုင္းပါပဲ ဘာထူးျခားစရာရွိမွာလဲ ”
သူမသည္ ယတိျပတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်ျပီး စက္ခံုမွထကာ ဆက္တီတြင္ ဝင္ထိုင္လ်က္ 
“ အေဖ ေျခလွမ္းပ်က္ေနတာ ဦးေလး သတိထားမိလားဟင္ ”
“ ဘာေျပာတယ္ ”
“ ဒီလိုရွိတယ္ ဦးေလးရယ္ .... ”
ထူးဆန္းတဲ႔ သူမရဲ႕ စကားေၾကာင္႔ လက္ထဲက သတင္းစာကို ခ်ထားကာ ေနရာကို ျပင္ထိုင္ျပီး သူမစကားကို စိတ္ဝင္တစား နားေထာင္ေနသည္ ထိုအေၾကာင္းကို စျပီဆိုတာနဲ႔ ကိုျဖိဳးကလဲ စာၾကည္႔စားပြဲကို ပစ္ထားျပီး လာပူးေပါင္းသည္ အခန္းထဲက အငယ္မပါ မေယာင္မလည္ ေရာက္လာသည္ သူမစကား အဆံုးတြင္ အေဖ႔သူငယ္ခ်င္း မ်က္နွာက မခ်ိဳမခ်ဥ္ ျဖစ္လာသည္ လူကလဲ မရိုးမရြနဲ႔ တစ္စံုတစ္ခုကို ေျပာရေတာ႔မလိုလို မေျပာပဲ ထားလိုက္ရမလိုလိုန႔ဲ လုေျပာေနၾကတဲ႔ သူမတို႔ ေမာင္နွမသံုးေယာက္ရဲ႕ စကားကို နားေထာင္ၾကည္႔ျပီးေနာက္ 
“ ဟား ဟား ဟား ဟား ဟား ”
မထင္မွတ္ပဲ ထရယ္လိုက္တဲ႔ ဦးေလးၾကီးေၾကာင္႔ တစ္ေယာက္တစ္ေပါက္ ေျပာေနတဲ႔ စကားေတြက တိခနဲ 
“ မင္းတို႔ကြာ ငါေလ ေျပာလို႔လဲ မေကာင္း မေျပာျပန္ေတာ႔လဲ မင္းတို႔ ကံၾကီးထိုက္လိမ္႔မယ္ ”
“ ရွင္ ဘာလဲ ေျပာျပပါဦးေလးရယ္ သမီးဆို အလုပ္ေတြမွာမွား ကိုျဖိဳးမွာလဲ စာေမးပြဲက နီးလွျပီ စာက ဟုတ္တိပတ္တိမရ အငယ္မကေတာ႔ မိုးျပိဳေတာ႔မယ္႔အတိုင္းပဲ သမီးတို႔ အေမခမ်ာလဲ သနားဖို႔ေတာင္ေကာင္းတယ္ သူ႔ေယာက်ာၤး ေျခလွမ္းပ်က္ေနတာ မသိရွာ အေဖကလဲ ရက္စက္လိုက္တာ လုပ္ရက္ ”
“ ေတာ္ေတာ႔ ပုလဲ နင္တို႔လြန္ေနျပီ ” 
သူမအသံကို အဆံုးသတ္ေပးလိုက္တဲ႔ ဦးေလးက မတ္တပ္ရပ္ေနသည္
“ ေအး ငါမေျပာခ်င္ပါဘူး ဒါေပမယ္႔ မင္းတို႔ ကံၾကီးထိုက္မွာ စိုးလို႔ ေျပာရေတာ႔မယ္ ဒီမယ္ ကိုျဖိဳး မင္းသူငယ္ခ်င္း မင္းအေဖနဲ႔ တြဲျမင္ခဲ႔တဲ႔ မိန္းမဟာ ဘယ္သူလဲလို႔ သူမေျပာဘူးလား ”
“ သူကအေနာက္ကပဲ ျမင္တာ အေဖ႔ေတာင္ ေနာက္လွည္႔လာလို႔ ေတြ႔တာ ”
“ ေအး အဲဒါ မင္းတို႔ အေမပဲ ကြ ”
“ ဗ်ာ ”
“ ရွင္ ” 
“ ရန္ကုန္က အိမ္က်ဥ္းက်ဥ္းေလးထဲမွာ ေနရတဲ႔ လင္မယားေတြရဲ႕ ဘဝကို မင္းတို႔ မသိပဲ အရမ္းေတြ စြတ္လုပ္ခဲ႔ၾကတာပါလား အေဖ႔ကိုေကာ အေမ႔ကိုပါ ေတာင္းပန္လိုက္ၾက ....... 
အေဖ႔သူငယ္ခ်င္း၏ အသံသည္ သူမနွင္႔ ေဝး၍ ေဝး၍ သြားေသာ္လည္း ၾကမ္းျပင္ေပၚတြင္ ဒူးေထာက္လ်က္ ရွိဳက္ၾကီးတငင္ ငိုခဲ႔ရွာေသာ အေဖ႔ရဲ႕ အသံက သူမရဲ႕ ဘဝတစ္ခုလံုးကို ေျခာက္လွန္႔ေနပါေတာ႔မည္

သ်ွင္ေလညင္း
၃၀၊ ၄၊ ၂၀၁၇